Үлгү
ырлар Жеңижок (Өтө)
Көкө уулу (1860 - 1918)
Аргымак аттын күлүгүн
Айдап коёт алыстан.
Ар түркүн кылып кеп айтат,
Акын адам – даанышман
Куптанда учуп оокат
жейт
Куруган байкуш жарганат.
Уурулардын адаты
Өлгөнүнчө карганат.
Жаман адам курусун,
Иштегенден арданат.
Катынын эптеп бага албай,
Көрүнгөн жерде салданат.
Жолдошко жаман кеп урба,
Жигиттер, жаның аманат
Арча менен карагай
Асман мелжийт Чаначта.
Арпа менен буудайдын
Бүткөн жери Таласта.
Ааламдан канча алп өткөн,
Ким жетиптир Манаска!
Күн жарыгы тийгендей
Күлгөнү кызык баланын.
Оргу-баргы кеп айтып,
Жүргөнү кызык баланын,
Астына душман чыкпаган.
Арбак дөөлөт залимде,
Жаман чыкса күйөөсү,
Убайым болот келинде
Капталына жүк
арткан,
Караңгыда жол тарткан,
Кару-күч жок бечелде.
Кандай арга кылам
деп
Кайгы болот кеселде.
Кара кылды как
жарган
Калыстык болот
чеченде.
Карап турсаң калет
жок,
Жеңижок айткан
кеселде
Алды-сатты
шаркырап
Соодасы болот
базарда.
Көөп кетет жамандар
Бир балакет
басаарда.
Үстүнөн чыгат
кокуйдун
Шайтан алдап
шашаарда.
Ажал жетип, күн
бүтсө,
Адамзат пенденин
Орду болот мазарда
Адырдан качкан
түлкүнү
Асмандан бүркүт
илбейби,
Алты жыл жерде жатса
да
Алтындын өңү
кирдейби
Алтынга сары
жез окшош
Асилдик жайы
бирдейби?
Жыйылып келсе
бардыгы
Жылдыздын нуру
айдайбы?
Күнүгө барктап
баксаң да,
Булбулуң гүлсүз
сайрайбы?
Көөрүктүн күчү
болбосо,
Көмүргө темир
кайнайбы?
Эки сөздү калп
айтыш
Эр жигитке ар болот.
Кызгалдактар гүл
ачкан
Кызык мезгил жай
болот.
Алтын жаак жез таңдай
Акындар сөзгө бай
болот.
Карагер атты
булкунткан
Карчыга казы-май
болот!
Карынын черин
тараткан
Канттап ичкен чай
болот.
Кыз он сегиз жашында
Кыраңдан чыккан Ай
болот.
Ак ниеттүү адамдын
Айткан кеби шар
болот.
Көпкө ыраазы
болбогон
Азга жетпей зар
болот.
Аяздуу суук болбосо
Арыкта суулар
тоңоорбу!
Жибектен каттап
кийсең да,
Жылуулук баркы
тондойбу?
Жакшы аялдын
белгиси –
Жашаган үйүн
гүлдөтөт.
Жалкоолуктун
«пайдасы» –
Жарыбай жүрүп күнү
өтөт
Ак мээнеттин
пайдасы
Акыры барып
ирдентет.
Эрте туруп иш
кылсаң,
Элден ишиң бат
бүтөт.
Эр жигиттин жакшысы,
Эгин эгип, мал күтөт
Ээликтирсе
бузуку
Элинен киши жат болот.
Эгини бүтсө ыкшалып,
Эмгекчи көөнү шат
болот
Кара
манат-токчулук,
Катарга кошпойт
жокчулук.
Кызыл
манат-токчулук,
Кыйын болот
жокчулук.
Баш барда келет
мейманың,
Алтындай башың өткөн
соң,
Балаңа калат жыйганың.
Көз барда келет
мейманың,
Күмүштөй башың өткөн
соң
Каралбай калат
жыйганың…
| 
